AFET SONRASI BESLENME
GIDA YARDIMLARINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER NELERDİR?
Afet sonrası ilk günlerde, tek merkezden kabaca öğünler kumanya ve besin planlaması yapılmadan hazırlanır ve kısmi toplu beslenme uygulanır. Çünkü bireylerin barınaklarda pişirme olanakları yoktur. Ekmek, kuru baklagiller, tahıllar, kuru gıdalar pişirme veya hazırlama aşamaları sebebiyle hazır tüketime uygun nitelikte yiyeceğe uygun araç gereç ile yardım yapması önemlidir.Birçok durumda afet sonrası ek beslenmeyi sağlamak güç bir durumdur. Süt veya süt tozu, yoğurt veya besleyici değeri yüksek, işlenmiş besinler afetzedeler için önemlidir.
ÖNEMLİ NOKTALAR
Yaş ve cinsiyet: Günlük enerji gereksinimi yaş ve cinsiyete göre değişebilmektedir.
Fizyolojik durum: Hasta, gebe ya da emziklilerin beslenme durumları diğer bireylere göre farklılık göstermektedir.
İklim: Sıcak iklimlerde, gıdalarda bozulma daha hızlı olur. Soğuk iklimlerde gönderilen gıda yardımlarında yüksek enerjili gıdalar tercih edilir.
Kültürel özellikler: Toplumun beslenme alışkanlıkları göz önüne alınmadan gönderilen ve dağıtılan yiyecekler israfa neden olur.
Gıda güvenliği: Çabuk bozulmayan ve tüketime hazır yiyeceklerden oluşan gıda yardımları kabul edilmelidir. Et, balık, pastörize süt gibi gıdalar tercih edilmemelidir.
Ulaşım ve dağıtım: Gerek yardımları alan gerekse yardımları gönderen ilgililerin organizasyona önem vermeleri, gereksinime göre talepte bulunmaları ve ellerindeki olanakları iyi değerlendirmeleri gerekir.
Diğer araç ve gereçlerin sağlanması: Gönderilen gıda yardımları yanında bazı araç gereçler de gönderilmelidir. Bunlar; pişirme kabı, yakıt, kibrit, bardak, çatal, kaşık ve benzeridir.
AFET DURUMLARINDA GÖRÜLEN YAYGIN SAĞLIK SORUNLARI
Ev koşullarında ki beslenmeden “ÇADIRKENT” koşullarına beslenmeye geçiş nedeniyle bazı sağlık sorunlarının başlayabileceği bilinmelidir. Bu sağlık sorunları,
Protein enerji malnütrisyonu (marasmus, kuvaşiorkor)
Enfeksiyon (ÜSYE, ASYE, paraziter, deri enfeksiyonları, hepatit, kızamık vb.)
Anemi
Vitamin yetersizlikleri (özellikle A, C vitamini)
Yeme bozuklukları (anoreksi)
Kronik hastalıkların komplikasyonları (Diyabetik ketoasidoz, GİS kanamaları, Aritmi ve kalp hastalıkları)
Afetzedelerin normal yaşama dönmeleri için bir ekip çalışması gerekir. Bu ekibin başarılı olması ise afet öncesi ve sonrasında planlı bir şekilde çalışma ile mümkündür. Diyetisyen, afetzedelerin besin tüketim kaydı, vücut ağırlığı, boy uzunluğu gibi antropometrik ölçümleri yapması gerekir. hatta gerekli görürse bazı biyokimyasal testler yaparak malnütrisyon derecesi ve tipini tespit eder.
Ayrıca 0-5 yaş grubu çocuklara yönelik yapılması gerekli takiplerden birisi de büyüme ve gelişim durumlarıdır. Çocuk antropometrik ölçümleri yaparak kayıt altında olmalıdır. Gebe kadınların ağırlık kazanımı ve kayıpları izlenmelidir.
AFETZEDELER BESLENMESİNE NELERE DİKKAT ETMELİDİR?
Üzerinde etiketi olmayan, çatlak ya da kapağı bombeleşmiş konserveleri yemeyiniz.
Açıkta kalan veya bekleyen yiyecekleri tüketmeyiniz.
Son kullanma tarihi geçmiş besinleri tüketmeyiniz.
Pişmiş yiyeceklerinizi en kısa zamanda tüketiniz.
Yiyeceklerinizi açıkta bırakmayınız, kapalı bir şekilde muhafaza ediniz.
Süt paketlerini açıldıktan sonra en kısa sürede tüketiniz.
Besinlerinizi ilaç ve deterjan gibi kimyasal maddelerden ayrı bir bölümde saklayınız.
Taze sebze ve meyvelerinizi bol ve temiz su ile yıkayınız.
Besinlerin temizliğinde deterjan gibi temizlik maddeleri kesinlikle kullanmayınız.
Yemeklerinizi pişirirken temizlik kurallarına uyunuz. Yemeklerden önce ve sonra ellerinizi sabun ile yıkayınız ve bol su ile durulayınız.
Tuvaletten çıktıktan sonra ellerinizi sabun ile yıkayınız ve bol su ile durulayınız.
Hastalık yapacak şüpheli besinleri, özellikle küflü, görüntüsü ve kokusu değişik besinleri yemeyin.
Doğada kendiliğinden yetişen mantarlar sağlığınız için daima bir tehlike oluşturduğundan yemeyiniz.
